Ethereum ekosisteminde teknolojik gelişmeler sürat kesmeden devam etse de, 2024 yılı finansal manada beklentileri karşılamayan bir devir oldu. Dencun güncellemesi muvaffakiyetle hayata geçirilirken, Layer 2 ağlarındaki aktivite 4 kat arttı. Fakat Ethereum, geliştirici sayısı bakımından Solana’nın gerisinde kaldı ve ETH’nin fiyat dinamikleri yatırımcıları tatmin etmedi.Buna karşın, Ethereum’un teknolojik altyapısı güçlü bir büyüme potansiyeline sahip. 2025 yılına girerken, Ethereum ekosistemini bekleyen ana değişiklikleri ve bu yeniliklerin Web3’ü gerçek manada kullanıcı dostu hale getirme potansiyelini ele alıyoruz.

L2 Ağlarında Mahallî Güncellemeler

Bugün, birden fazla rollup üzerinde çalışan projeler, ağlar ortası etkileşim için çoklukla köprüler (bridges) yahut özel tahliller kullanıyor. Lakin tam manasıyla mahallî birlikte çalışabilirlik (native interoperability) şimdi mümkün değil. 2025 prestijiyle, kimi Layer 2 kümelerinde (superchain, elastic chain, aggregation layer) doğal birlikte çalışabilirlik sağlanması bekleniyor. Bu, süreçlerin ve dataların köprüler, merkezi oracle’lar yahut aracı hizmetler olmadan farklı rollup’lar ortasında süratli ve emniyetli bir formda aktarılabileceği manasına geliyor.

Ethereum’un kurucusu Vitalik Buterin, temel sorunun birçok rollup tarafından kabul edilen birleşik bir çapraz zincir standardının eksikliği olduğunu belirtiyor. Lakin buna karşın, yerleşik birlikte çalışabilirlik kavramının benimsenmesi, Layer 2 ekosisteminde yeni bir anlatının oluşmasını ve bu alana daha fazla kaynak aktarılmasını sağlayacak. Bu gelişme, merkeziyetsiz uygulamalar için daha âlâ entegrasyon ve gerçek Web3 inovasyonunun önünü açabilir.

EIP-7702: Ethereum’da Kullanıcı Tecrübesi ve Güvenlikte Yeni Dönem

Ethereum gelişmelerini takip edenler için EIP-7702, kullanıcı tecrübesi ve hesap güvenliği konusunda en değerli olaylardan biri olarak öne çıkıyor. Aslında, EIP-4337’nin doğal entegrasyon içeren daha gelişmiş bir versiyonu olarak kıymetlendirilebilir.

Bu teklif ile EOA hesapları (MetaMask üzere klâsik cüzdanlar) süreçler sırasında rastgele kod çalıştırabilecek. Basitçe anlatmak gerekirse, hesap soyutlaması (AA – Account Abstraction, EIP-4337) cüzdanlarıyla benzeri bir işlevsellik kazanacaklar. Bu yenilik, birçok yeni imkân sunuyor:

• Tek süreçte birden fazla onay – DeFi süreçlerinde çok adımlı süreçlere gerek kalmayacak.
• Gas fiyatlarını USDC ile ödeme – Kullanıcıların yalnızca süreç fiyatları için ETH bulundurmasına gerek kalmayacak.
• Gelişmiş güvenlik tahlilleri – Çok faktörlü kimlik doğrulama, toplumsal hesap kurtarma üzere yenilikler standart hale gelecek.

Eğer bu teklif hayata geçirilirse, Ethereum Web3 kullanıcı tecrübesi ve güvenliği açısından gerçek bir ihtilal yaşayabilir.

Ethereum için DApp Geliştirme Vakti Geldi Mi?

Ethereum topluluğu yıllardır altyapı geliştirmeye odaklanırken, kullanıcı tecrübesi geri planda kaldı. Fakat bu süreçte, Layer 2 tahlilleri ön plana çıkarken, gerçek dünyada kullanılabilecek merkeziyetsiz uygulamalar (DApp’ler) geliştiren projeler güç kazandı. Artık odak, blokzincir üzerinde somut yarar sağlayan uygulamaların geliştirilmesine kaymalı. Warpcast, Farcade Games, Fileverse ve Polymarket üzere projeler, kullanıcı dostu tahliller sunmanın mümkün olduğunu gösteriyor. Bilhassa yapay zeka (AI) ile blokzincir entegrasyonu, bu alanda büyük bir potansiyele sahip. Kyiv’de düzenlenen hackathon, AI takviyeli blokzincir tahlillerine odaklanarak bu dönüşümü hızlandırmayı hedefliyor.

Bununla birlikte, uygulamaların teknik karmaşıklığını kullanıcıdan büsbütün gizlemesi gerekiyor. Bugün bir kullanıcı, Base üzerinde varlık tutarken Arbitrum’da süreç yapmakta zorluk yaşayabiliyor. Mevcut çapraz zincir tahlilleri kimi durumlarda yardımcı olsa da, likidite, token çeşidi ve ağ uyumluluğu üzere sınırlamalar devam ediyor. Gerçek manada kitlesel benimsenme için, Ethereum ekosistemindeki uygulamaların teknik ayrıntıları kullanıcıya hissettirmeden çalışması gerekiyor.