Ethereum Yükselecek Mi? Vitalik, Tarihi Hamlesi Açıkladı!
Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin, kripto dünyasında geniş yankı uyandıran “radikal” bir teklifle tekrar gündeme geldi. Ethereum’un teknik darboğazlarını aşmak ve ağı daha verimli hale getirmek için geliştirdiği bu teklif, Ethereum ekosisteminde kıymetli bir değişimin kapısını aralayabilir. Buterin’e nazaran bu fikir sadece yiğit değil, tıpkı vakitte Ethereum’un geleceği için kritik bir sıçrama olabilir.
Ethereum ve Buterin’den Teknik Dönüşüm Çağrısı
Ethereum geliştiricilerinin fikir alışverişinde bulunduğu Ethereum Magicians isimli forumda yayınladığı ayrıntılı yazısında Buterin, Ethereum’un temel yapı taşlarından biri olan EVM’nin (Ethereum Virtual Machine) esaslı biçimde değişmesi gerektiğini savundu. Ona nazaran EVM’nin şu an kullandığı bytecode yapısı artık hudutlarına ulaştı ve bu da zincir üzerindeki süreç maliyetlerini artırırken geliştirici tecrübesini de zorlaştırıyor.
Bu darboğazı aşmak ismine Buterin, akıllı mukavelelerin yürütüldüğü EVM mimarisinin, açık kaynaklı ve donanıma yakın çalışan RISC-V mimarisi ile değiştirilmesini önerdi. RISC-V, donanım seviyesinde optimize edilmiş, esnek ve modüler yapısıyla bilhassa gömülü sistemlerde verimlilik sağladığı bilinen bir mimari.
“Yürütme Katmanında Radikal Bir Yenilik Şart”
Buterin, Beam chain üzere teşebbüslerin konsensüs (uzlaşma) katmanını epey sadeleştirdiğine dikkat çekerek, yürütme katmanının da emsal bir değişim geçirmesinin artık kaçınılmaz hale geldiğini savundu. Bu katman, Ethereum ağında süreçlerin yürütüldüğü, akıllı mukavelelerin çalıştırıldığı ve hesapların durumlarının belirlendiği temel alandır. Ona nazaran bu ölçekte bir mimari değişiklik, yürütme sürecini hem daha inançlı hem de çok daha verimli hale getirebilir.
Ethereum Zincirindeki Maliyetler Yüzde 99’a Kadar Düşebilir
Buterin’in öne sürdüğü RISC-V tabanlı yapı, bilhassa “proving” yani kanıtlama sürecinde ihtilal niteliğinde bir hızlanma sağlayabilir. Bu süreç, Ethereum’un geleceğinde kıymetli rol oynaması beklenen zero-knowledge proof (sıfır bilgi ispatı) sistemlerinde büyük yer tutuyor. Buterin’e nazaran bu yeni mimari ile zincir üzerindeki süreç yürütme maliyetleri, birtakım senaryolarda %99 oranında azaltılabilir.
Bu, sırf geliştiricilerin daha düşük maliyetlerle uygulama geliştirmesini sağlamayacak; tıpkı vakitte kullanıcılar açısından da gas fiyatlarının önemli biçimde düşmesine neden olacak. Bu da Ethereum’u hem kurumsal hem ferdi kullanım açısından çok daha erişilebilir hale getirebilir.
RISC-V Kullanan Öteki Blok Zincir Projeleri
Vitalik Buterin’in dikkat çektiği bu mimariyi hâlihazırda uygulamaya koyan projeler de bulunuyor. Bunlardan en dikkat çekenlerden biri, Nervos Network (CKB). Nervos, RISC-V mimarisini kendi blok zincirine entegre eden ve etkin olarak kullanan öncü projelerden biri olarak öne çıkıyor. Öbür bir örnek ise Polkadot ekosisteminde geliştirilen PolkaVM. Her iki proje de Ethereum dışındaki zincirlerde misal bir dönüşümün mümkün olduğunu göstermesi bakımından epey kıymetli.
Sonuç: Ethereum’un Evriminde Yeni Bir Sayfa mı Açılıyor?
Vitalik Buterin’in bu önerisi, sırf teknik bir değişiklik değil; birebir vakitte Ethereum’un vizyonuna dair güçlü bir yine yapılanma daveti. RISC-V’in sağladığı esneklik, verimlilik ve düşük maliyet avantajları, Ethereum’u bir adım öteye taşıyabilir.
Elbette bu cins bir geçişin teknik ve topluluk boyutunda çeşitli zorlukları olacaktır. Fakat Ethereum’un geçmişte birçok defa radikal adımlar atarak kendini yine tanımladığı düşünüldüğünde, bu teklif de uzun vadede ağı daha güçlü ve sürdürülebilir hale getirebilir.
Ethereum topluluğu için bu teklif, tartışmaya açık olduğu kadar umut vadeden bir başlangıç noktası. Geliştiricilerin ve ağ iştirakçilerinin bu radikal fikir karşısındaki reaksiyonları ise önümüzdeki devirde şekillenecek. Fakat bir gerçek var ki: Ethereum, yine dönüşümün eşiğinde olabilir.
